Zidovi u zgradarstvu - Opšti uslovi za zidove (izolacija)

1. Uslovi prema modularnim merama u zgradarstvu i vrste zidova.

S obzirom na modularne mere u zgradarstvu, razlikuju se zidovi sa spojnicama (od opeke) i zidovi bez spojnica (betonski zidovi). Konstruktivni sistemi bez spojnica, po dužinama i debljinama zidova, kao i po širinama i visinama otvora za prozore i vrata odgovaraju građevinskim koordinacionim merama.

Za konstruktivne sisteme sa spojnicama, od dužine i debljine zida koordinacionih mera se oduzima širina spojnice kako bi se dobila nominalna mera. Na primer, ako prema koordinacionoj meri dužina zida iznosi 10 m, nominalna vrednost – tj. stvarna dužina – iznosiće 9,99 m (širina jedne spojnice je 1 cm).

U slučaju otvora (i čistih unutrašnjih mera) za sisteme sa spojnicama bi trebalo dodati koordinacionim merama po jednu širinu spojnice kako bi se dobila nominalna mera. Na primer, ako je čista širina nekog neobrađenog (zidarskog) prozorskog otvora 1,5 m u koordinacionoj meri, nominalna širina će biti 1,51 m. Pošto debljina naležućih spojnica na zidove od opeka iznosi obično 1,2 cm, visini otvora se dodaje ova mera.

Zidovi se mogu razvrstati po više kategorija:

1. Konstruktivni sistemi zidova:

• Slojeviti zidovi – samo za baštinske i potporne zidove
• Liveni i nabijeni zidovi
• Zidovi u malteru
• Zidovi od ploča
• Zidovi za ispunu skeletnih konstrukcija
• Zidovi u obliku okvira
• Zidovi od montažnih tabli
• Zidovi od spregnutih sistema

2. Vrste zidova prema svrsi:

• Temeljni zidovi
• Podrumski zidovi
• Spoljašnji zidovi zgrada
• Unutrašnji zidovi zgrada
• Tavanski zidovi

3. Vrste zidova prema materijalu:

• Zidovi od prirodnog kamena
• Betonski zidovi
• Zidovi od opeka/blokova
• Zidovi od stakla
• Čelični zidovi
• Drveni zidovi

2. Uslovi za zaštitu zidova od vlage.

U slučaju zaštite podrumskih zidova, postoji zaštita od podzemne vode i zaštita od podzemne vlage. Zaštita od podzemne vode podrazumeva da je nivo podzemne vode ispod kote poda podruma. Ako je nivo podzemne vode iznad kote poda podruma govori se o zaštiti od podzemne vode. Izvođenje za ova dva nivoa zaštite se mnogo razlikuje, jer je potrebna znatno veća zaštita od podzemne vode nego od vlage.

Zaštita od podzemne vlage izvodi se drugačije za horizontalni i vertikalni sloj. Ako je reč o horizontalnom, radi se od lepenke, a ako je u pitanju vertikalni sloj, radi se sredstvima na bazi bitumena ili veštačkog asfalta. Ponekad se mogu primeniti i cementne košuljice.

Za zaštitu od podzemne vode upotrebljava se zaptivna lepenka na bazi bitumena ili veštačkog asfalta. Postoje takođe izolacije od jute ili olovnim listovima.

Spoljni zidovi koji nisu izgrađeni od prirodnog kamena ili fasadnih opeka, ili nisu obloženi keramičkim pločicama, staklenim pločama ili limovima lakog metala, mogu se zaštititi od pljuskova i drugog atmosferskog vlaženja izradom nepropustljivog lepa (uz dodatak izolirajućih materijala), izradom bezbojnih zaptivnih premaza, ili na druge načine.

3. Uslovi za toplotnu izolaciju zidova.

Za prostorije u kojima ljudi trajno borave, radi održavanja povoljnih zdravstvenih prilika, dovoljna je minimalna toplotna zaštita, koja predstavlja donju granicu toplotne zaštite pri kojoj se sprečava kondenzovanje isparenja po unutrašnjim površinama spoljnih zidova. Ovom „minimalnom toplotnom zaštitom“ ne zadovoljava se i ekonomska strana grejanja. U tu svrhu potrebna je poboljšana – a i ekonomičnija – toplotna zaštita koja se može odrediti proračunom.

Toplotna izolacija spoljašnjih zidova, za koju se utvrdi da je pogodna a naročito ekonomična, mora da se sprovede svuda po površinama zidova, dakle i po prozorskim nišama, preko nadprozornika, bočnih površina i prozorskih otvora, serklaža itd. a isto tako i preko vertikalnih zidova izgrađenog potkrovlja, kao i onih delova koji prema krobnom pokrivaču ili donjim prostorijama zatvaraju grejani prostor.

Zidovi sa unutrašnjom izolacionom oblogom imaju i sa zdravstvenog razloga preimućstvo nad ostalim vrstama izolacije i to zbog slabije moći zadržavanja u sebi toplote uopšte, kao i zbog slabijeg odvođenja one toplote koju zrači ljudski organizam.

Veoma je važno da se besprekorno izoluju niše radijatora, kao i vodovodne instalacije u spoljnim zidovima. Često je korisno da se zidna površina pozadi radijatora obloži listovima od aluminijuma kako bi se toplotno zračenje radijatora ka spoljnom zidu odbilo nazad u prostoriju.

4. Uslovi za zvučnu izolaciju zidova.

Danas postoje zvučna izolacija od prostorne buke, koja se prenosi vazduhom, i zvučna izolacija od udarne buke, koja se prenosti kroz strukturu konstrukcije.

Izolacija od zvuka prenošenog vazduhom, jačine 48 dB, može se smatrati da predstavlja minimalnu zaštitu i za pregradne zidove važnih biroa. Bolje je pak ako se zvučna izolacija poveća na 50 dB, pri čemu se ordinate granične krive za zidove povisuju za 2 dB.

Kompaktni zidovi prenose zvuk isključivo fleksionim vibracijama. Udar zvuka izaziva treptanje zidova, pri čemu se na strani suprotnoj od izvora zvuka izaziva i treptanje vazduha. Na osnovu toga, sa gledišta tehnike zvučne zaštite, pravi se razlika između jednostrukih i višestrukih zidova.

Prema tehnici zvučne zaštite, u jednostruke zidove ubrajaju se oni koji su izgrađeni od jednog ili više međusobno kruto vezanih platna. Pojedina platna mogu biti od različitih materijala. Koeficijent zvučne izolacije jednostrukih zidova zavisi od: mase (težina po kvadratnom metru), krutosti pri savijanju (tačnije, od odnosa između krutosti pri savijanju i mase) i od propustljivosti za vazduh (neispucali, kvalitetno olepljeni zidovi). Za minimalnu zvučnu zaštitu od 48 dB potrebno je da minimalna težina jednostrukog zida iznosi 350 kg/m², a za 50 dB oko 480 kg/m².

Sastav maltera i lepka osetno utiču na zvučnu izolaciju zidova. Oblepljen zid pokazuje uvek bolju zvučnu izolaciju od neoplebljenog, jer se lepkom postiže bolja zaptivenost zidne površine. Ovo poboljšanje zvučne izolacije postiže se nanošenjem lepka sa samo jedne strane zida. Za zidove od poroznog materijala, lepak je sa gledišta tehnike zvučne izolacije od velike važnosti, jer sprečava prenošenje zvuka kroz pore.

Višestruki zidovi, sa gledišta tehnike zvučne izolacije, sastoje se iz dva zidna platna ili više njih, između kojih ne postoji čvrsta veza već su razdvojena vazdušnim slojem. Samo u slučajevima kada se ispred masivnog zida debljine 10 cm ili više, stavi gipko i teže platno, mogu se takva zidna platna bez naročite štete po zvučnu izolaciju međusobno vezati npr. skeletom od letvi sa velikim proredom. Što je veći prostor između dva platna, to je izolacija bolja (naravno, ako je izolacija praznim prostorom dovoljna).

Naročito su se pogodno pokazale:

• dve ljuske sastavljene iz lakih ploča od drvene vune, postavljene tako da stoje slobodno na minimalnom međusobnom rastojanju 3-5 cm; ukupna težina zida oko 90 kg/m²,
• dve međusobno potpuno razdvojene drvene rešetke, obložene spolja lakim pločama od drvene vune debljine minimalno 3,5 cm.

Dvostruki laki zidovi od međusobno razdvojenih krutih ljuski jednake težine nisu pogodni.

Zvučna izolacija izvesnog zida biće uspešna samo ako u njoj ne postoje otvori, jer će u tom slučaju zvuk prenositi neposredno kroz te otvore. Mali otvori koji su po razmerama jednaki dužini talasa nekog zvuka, ili su manji od njega, delovaće na susednu prostoriju kao nov izvor zvuka.