Stolarske ploče upotrebljavaju se za izradu vrata, oblaganje zidova, ugrađeni stabeni nameštaj i dr.
Tabelica 8 : Dimenzija stolarskih ploča, mm
Debljina H | Dužina L, i širina B | Odstupanja od propisanih dimenzija |
16, 19, 22, 25, 30, 35, 40, 45, 50 |
1500 x 1525 2500 x 1220 2120 x 1270 1830 x 1220 1800 x 1220 |
Po širini ± 5 |
Po debljini od 0,8 do 1,5 |
Stolarske ploče sele se na obložene furnirom samo na jedne ili sa obe strane i na neobložene; na brušene sa obe strane i na nebrušene; na ploće pbočne i povećane tačnosti; na ploče slepljene veštačkim smolama i na slepljene kazenskim lepkovima. Dimenzije ovih ploča date su u tabeli 8.
Prema kvalitetu drveta listova, neobložene ploče izrađuju se u tri vrste: A, AB i B (tabl. 9).
Tablica 9: Stolarske ploče neobložene
Pokazatelji | Konstrukcija ploča | ||
Od šperploča | Od slepljenih ili neslepljenih letvicA | ||
Širina letvica najviše.. Vrsta ploča |
Povećane tačnosti | Obične tačnosti | |
- A, AB |
20 mm A, AB |
3/2 debljine letvice A, AB i B |
Obične stolarske ploče izrađuju se I II klase. Ploče I klase oblažu se sečenim furnirom I i II klase.
Izbor vrsta furnira za stolarske ploče vrši se prema podacima iz tabl. 10.
Tablica 10: Izbor vrste slepog furnira
Slepi furnir ploča | Vrsta slepih furnira | ||||||
neobloženih | obloženih | ||||||
Sa lica | A | AB | B | jednostrano | dvostrano | ||
1 | 2 | 1 | 2 | ||||
Sa naličja | B | BB | BB | B | BB | 1 | 2 |
Debljina svih slojeva svakog lista slepog furnira neobloženih ploča treba da bude za ploče debljine 16 do 35 mm - 3,6 mm, za ploče preko 35 mm - 4,0 mm.
Za obložene ploče debljina sečenog furnira određuje se prema važećem standardu. U pločama namenjenim za izradu vagona, debljina sečenog furnira treba da bude 1,5 mm.
Stolarske ploče izrađuju se od drveta četinara, mekih lišćara i breze. U svakoj ploči letvice moraju biti od drveta jedne vrste. Letvice u ploči mogu biti slepljene ili neslepljene. Nastavljanje letvica u pločama po dužini treba da se vrši naizmenično sa rastojanjem između nastavaka susednih letvica najmanje 150 mm. Za noseće konstrukcije nastavljanje letvica po dužini nije dozvoljeno.
Slika 8: Struktura stolarske ploče; H - debljina; L - dužina: B - širina
Listovi neobloženih ploča treba da se izrađuju od brezovog, jovovog, bukobog ili borovog furnira čiji kvalitet nije ispod vrste BB po važećem standardu za šperploče, a listovi obloženih ploča - od sečenog furnira čiji kvalitet nije ispod II klase (sl. 8).
Konstrukcija stolarskih ploča treba da je simetrična, tj. obloge ploča treba da budu jednake debljine. Stolarske ploče koje su obložene sa jedne strane sečenim furnirom treba da imaju na drugoj strani dopunski sloj ljuštenog furnira, čija je debljina jednaka debljini sečenog furnira na licu ploče. Pravac vlakana drveta na listovima sa lica i naličja kod obložnih ploča treba da bude isti, a prema dužini letvica - paralelan ili upravan. U neobloženim i obloženim pločama dozvoljava se da spoljašnji listovi budu sastavljeni, slepljeni od furnirskih traka širokih najmanje 100 mm, uz uslov da se furnir bira po kvalitetu drveta i po boji, a za obložene ploče - po njegovoj teksturi.
U listovima naličja obloženih ploča sa podužnim pravcem vlakana drveta dozvoljava se nastavljanje furnira po dužini vlakana.
U spoljašnjim listovima neobloženih i obloženih stolarskih ploča dozvoljava se razmak između dve spojnice širine do 0,3 mm, na dužini najviše 250 mm na 1 m lica i ne više od 3 spojnice na naličju ploče. Razmak spojnica u listovima lica obloženih ploča treba da bude ispunjen pastom odgovarajuće boje.
U letvicama stolarskih ploča dozvoljavaju se greške drveta kao što su unutrašnja rujavost, modrina, pukotine dugačke do 200 mm, kao i srasli ili delimično srasli zdravi čvorovi. Nesrasli čvorovi i rupe od njih moraju se ispuniti drvenim umecima ili pastom na koju se može prilepiti furnir. Sve vrste truleži i lijavost u letvicama za ploče ne dozvoljavaju se.
U neobloženim pločama vrste AB i B, kao i u obloženim II vrste, na listovima sa lica otvori od ispalih čvorova moraju se ispuniti pastom ili umecima od furnira preko lepka, sa podešavanjem pravca vlakana i boje drveta.
Na spoljašnjim furnirima naličja, kao i u svim unutrašnjim slojevima, otvori od ispalih čvorova prečnika većeg od 10 mm moraju se ispuniti pastom ili umecima od furnira preko lepka.
Na površinama ploča ne treba da bude mrlja i tragova od lepka. Pri isporučivanju ploča lepljiva traka, koja spaja delove listova sečenog furnira, treba da bude odstranjena, a površine koje su bile ispod nje, očišćene.
Na obratnoj strani ploča dozvoljavaju se ogrebotine i pukotine, nastale pri ljuštenju ili sečenju, u dužini do 300 mm, najviše 2 kom. na 1 m2 ploče, kao i udubljenja i otisci od drugih ploča dužine do 100 mm.
Vlažnost stolarskih ploča treba da bude 8 ± 2 %. Dozvoljene mane navedene u tabl. 11.
Tablica 11: Dozvoljene norme nestabilnosti stolarskih ploča, mm
Obrađenoat površina ploča | Ploče | |
normalne (uobičajne) tačnost | povećane tačnosti | |
Nebrušena i brušena sa jedne strane | ||
Vitoperenje | 3,0 | 2,0 |
Valovitost | 0,6 | 0,4 |
Brušenja sa obe strane | ||
Vitoperenje | 2,5 | 1,5 |
Valovitost | 0,4 | 0,2 |
Stolarske ploče treba da budu solidno slepljene. Granična čvrstoća na smicanje po sloju lepka u suvom stanju ne sme biti manja od 10 kg/cm2. Podaci o graničnoj čvrstoći ploča dati su u tabl. 12.
Tablica 12: Granična čvrstoća ploča pri statičkom savijanju (kg/cm2) upravno na pravac vlakana
Debljina ploča, mm | Konstrukcija ploča | ||||||
Blok - furnirska | Blok - letvice | Od slepljenih i neslepljenih letvica | |||||
Lepkovi | |||||||
Kazeinski | Smola | Kazeinski | Smola | Kazeinski | |||
C - 1 | C - 35 | C - 1 | C - 35 | ||||
16 i 19 | 150 | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 |
22, 25 i 30 | 100 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 |
35, 40 | |||||||
45 i 50 | 70 | 120 | 120 | 120 | 120 | 120 | 120 |
Stolarske ploče namenjene su za upotrebu pri izradi vagona, moraju biti impregnirane nekm zaštitnim vatrostalnim stredstvom. Stolarske ploče obračunavaju se u m3 sa tačnošću 0,001 m3. Obrađene ploče obračunavaju se, osim toga, u m2 sa tačnošću do 0,01 m2.
Stolatskim pločama ispituje se vlažnost, granična čvrstoća na smicanje po sloju lepka i granična čvrstoća pri statičkom savijanju.